Aloha! Τα μυστικά της χαράς.

 

Aloha! Τα μυστικά της χαράς.

Πέντε μυστικά ευζωίας. Ανακαλύψτε τα!

ΑΠΟ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΝΔΥΜΑΣΙΕΣ ΤΩΝ ΛΑΩΝ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ υπάρχει μία που την ράβει η ίδια η φύση. Λουλουδένια στεφάνια στα μαλλιά, φούστες από χόρτο, και λέι- δηλαδή λουλουδένια κολιέ: ιδού η παραδοσιακή ενδυμασία των κατοίκων του Ειρηνικού, των Πολυνήσιων. Τα υλικά προέρχονται από το φυσικό περιβάλλον, όπως και η φιλοσοφία τους. Η ο χορός τους, το γνωστό χούλα-χουπ, που με τις ρυθμικές κινήσεις των γοφών δεξιά-αριστερά σε μια κυκλική πορεία αποτυπώνονται οι εναλλαγές φωτός και σκότους, η περιοδικότητα των εποχών, αλλά και η ενότητα των πάντων μέσα στο μεγάλο κύκλο της θεότητας. “Τα πάντα ζουν χάρη στην θεία αναπνοή που όλα τα πλάσματα μοιράζονται εξίσου’’, λένε οι ίδιοι. Η φιλοσοφία των Χαβανέζων και των άλλων κατοίκων της Πολυνησίας  είναι κατά κάποιο τρόπο αποτυπωμένη στους χορούς τους και γι’ αυτό είναι εξαιρετικά ενδιαφέροντες. Όχι μόνο για λόγους αισθητικής τέρψης, αλλά και για εθνογραφικούς. Στην ουσία πρόκειται για μια ιδιόρρυθμη παντομίμα που με πλαστικές και αρμονικές κινήσεις μιμείται τα κύματα, τον άνεμο, την ξαφνική βροχή, τα λουλούδια που ανθίζουν αλλά και τη χαρά της ζωής, τον έρωτα, και την ευγνωμοσύνη προς τον δημιουργό του Σύμπαντος. Σύμφωνα μάλιστα με τη φιλοσοφία των ιθαγενών, ο σκοπός της ζωής του ανθρώπου είναι μόνον ένας, η χαρά. Η χαρά, λοιπόν. Αυτό το πολυπόθητο συναίσθημα που αναβλύζει από την καρδιά μας φωτίζοντας κάθε γωνιά της ύπαρξής μας ήταν πάντα το ζητούμενο από όλους τους ανθρώπους. Ακριβώς γι’ αυτό εμείς οι Έλληνες εδώ και χιλιάδες χρόνια ευχόμαστε στον καθένα που συναντάμε: ‘’Χαίρε’’ ή ‘’Χαίρεται’’. Την ίδια βαθιά σοφία περιέχει και ο τυπικός χαβανέζικος χαιρετισμός αλόχα. Αλό στη γλώσσα της Πολυνησίας σημαίνει χαρούμενο μοίρασμα. Χα, σημαίνει αναπνοή. Αλό-χα λοιπόν, είναι το να μοιράζεται κάποιος την αναπνοή της ζωής με χαρά. Ζώντας κοντά στην εξωτική φύση της περιοχής τους, οι ιθαγενείς της Πολυνησίας διδάχτηκαν από τη θάλασσα, τα δέντρα, τα σύννεφα και έμαθαν μια γλώσσα που ανταποκρίνεται στις βασικές ανθρώπινες ανάγκες, λένε οι εθνολόγοι που μελέτησαν τις παραδόσεις των λαών της Πολυνησίας, επισημαίνοντας πως η λέξη που χρησιμοποιούν οι Πολυνήσιοι ως βασικό χαιρετισμό περικλείει μέσα της όχι μόνο την προτροπή για χαρά αλλά και κάτι ακόμα σπουδαιότερο: τα μέσα επίτευξής της. Πρόκειται για τη φιλοσοφία του ‘’αλόχα’’, τα πέντε γράμματα του οποίου αποτελούν τα αρχικά ισάριθμων λέξεων που όλες μαζί συνθέτουν τη μυστική συνταγή της χαράς. Οι ειδικοί ερευνητές που μελέτησαν τον πολιτισμό της Χαβάης και των άλλων νησιών του Ειρηνικού, διαπίστωσαν ότι αυτά είναι τα γνωρίσματα των υγιών προσωπικοτήτων. Οι δυτικοί ψυχολόγοι τα ονομάζουν ‘’Πέντε Μέγιστες Εκδηλώσεις’’ και παρατηρούν ότι αποτελούν αναπόσπαστο μέρος ενός ψυχοσωματικά υγιές ατόμου αποτελώντας παράλληλα, παράγοντες εξάλειψης της κατάθλιψης. Κατόπιν όλων αυτών, μπορούμε να ταξιδέψουμε νοερά ως εκεί και να μάθουμε τι κρύβεται πίσω από τα πέντε γράμματα του περίφημου χαβανέζικου χαιρετισμού ‘’αλόχα’’ αλλά και μέσα στα βαθιά συμβολικά έθιμα των ιθαγενών του Ειρηνικού.

 

Αχονόουι= υπομονή

Η πρώτη λέξη στην οποία παραπέμπει μυστικά το άλφα της λέξης αλόχα είναι η λέξη αχονόουι  που σημαίνει μεγάλη αναπνοή, αλλά περιέχει την έννοια της υπομονής. Και πράγματι, όπως εξηγούν οι νησιώτες, όποιος είναι ανυπόμονος δεν βρίσκεται σε επαφή με τον εσωτερικό του εαυτό ούτε με το συμπαντικό ρυθμό, αφού δεν είναι εναρμονισμένος με την αναπνοή της ζωής. Έτσι δε βιώνει τα συναισθήματα της ευφορίας και χαράς που αποτελούν τη φυσική κατάσταση του ανθρώπου. Αχονόουι λοιπόν είναι η προτροπή για υπομονή, ιδίως σε στιγμές μεγάλης έντασης, αλλά επίσης και μεγάλης… χαράς! Ο άνθρωπος, λένε οι Χαβανέζοι, δεν πρέπει να ξεφεύγει από το μέτρο των συναισθημάτων του μόνο για έναν λόγο: γιατί αυτός που βιώνει μια άμετρη χαρά θα βιώσει αντίστοιχα και ένα άμετρο πόνο. Το πιο σωστό λοιπόν είναι να είμαστε ήρεμοι ώστε να είμαστε πλήρως συνειδητοί και κύριοι των συναισθημάτων μας. Η υπομονή δεν είναι παθητικότητα άλλα μέσον ελέγχου της παρόρμησης. Δυστυχώς ο σύγχρονος άνθρωπος, ειδικά ο κάτοικος των μεγαλουπόλεων, βρίσκεται συνεχώς κάτω από πίεση αισθανόμενος ότι δεν προλαβαίνει ή ότι δεν είναι επαρκής. Έτσι ξεχνά τον εαυτό του, γίνεται ανυπόμονος, και ο νους του βραχυκυκλώνει μη μπορώντας να ξεχωρίσει τα βιαστικά από τα βασικά ή τα βασικά από τα ουσιώδη. Ωστόσο οι γεροντότεροι των πολυνησιακών φυλών δίνουν πάντα μια συμβουλή στους νεότερους: Απολαύστε τη στιγμή! Μόνο αυτή υπάρχει! Πράγματι όσο άπειρος και αν είναι ο χρόνος, στην ουσία απαρτίζεται από στιγμές. Το συστατικό των ετών και των αιώνων είναι πάντα το ίδιο: Στιγμές. Εάν τις αφήσουμε να ξεγλιστρούν από τα χέρια μας επειδή δεν έχουμε χρόνο να τις απολαύσουμε, εάν δεν μπορούμε να τις ζήσουμε συνειδητά, τότε είναι σαν να ξοδεύουμε τη ζωή μας. Αλλά δεν είναι μόνο η σοφία της Πολυνησίας, είναι και η μοντέρνα φυσική που επιβεβαιώνει πως στην πραγματικότητα υπάρχει μόνο μια μονάδα χρόνου: Το αεί παρόν.

 

Λόχακι= Ενότητα

Λόχακι. η λέξη αυτή που συνδέεται με το δεύτερο γράμμα του αλόχα, αντιπροσωπεύει τη δεύτερη μέγιστη εκδήλωση η το δεύτερο συστατικό της χαράς κατά τους Χαβανέζους. Λόχακι είναι η κατάσταση ενός ανθρώπου που βρίσκεται σε ενότητα με τους άλλους γύρω του αλλά και με όλα τα επίπεδα της ύπαρξης, φυσικά και πνευματικά. Σημαίνει το να ζει κάποιος σε αρμονία όχι μόνο με τον εαυτό του αλλά και με τους άλλους, είτε αυτοί ανήκουν στο παρόν του είτε στο παρελθόν. Πολλές φορές κρατάμε μέσα μας πικρίες και παράπονα για γεγονότα που αφορούν αποκλειστικά στο παρελθόν. Έτσι ‘’συντηρούμε’’ στο νου μας μια αρνητική εικόνα για κάποιους ανθρώπους και αυτή η εικόνα που αφορά στο παρελθόν στοιχειώνει και το παρόν, δημιουργεί μια μόνιμη αίσθηση διαχωρισμού και μας εμποδίζει να νοιώσουμε ενότητα. Όμως για τους Χαβανέζους η ενότητα είναι πολυεπίπεδη. Γι’ αυτό υπενθυμίζουν πάντα στους νεότερους ότι κάθε φορά που κόβουν ένα λουλούδι ή μετακινούν μια πέτρα έχουν επέμβει στην ενότητα του σύμπαντος. Συνεπώς, πρέπει να έχουν επίγνωση αυτής της επέμβασής τους. Αυτό δεν σημαίνει να μένουν ‘’ακίνητοι’’ μη τολμώντας να δράσουν. Η ασκούμενοι στο λόκαχι δεν αγνοούν τις προσωπικές τους χαρές ή λύπες, γνωρίζοντας πως τα πάντα βρίσκονται σε μυστική αλληλοσύνδεση, δεν τις βλέπουν αποκομμένες από τη συμπαντική ή πλανητική χαρά ή λύπη. Όπως συνηθίζουν να λένε, ‘’στην νίκη και στη χαρά σου μην ξεχνάς ποτέ ποιοι σε βοήθησαν. Επειδή ποτέ δεν φτάνεις πουθενά μόνος’’.

 

ολού-ολού= Αποδοχή

Το τρίτο γράμμα του αλόχα είναι το πρώτο της λέξης ολού-ολού που έχει πολλαπλή σημασία: Γαλήνη, αποδοχή και… ευκαμψία. Στην ουσία όλες αυτές οι έννοιες είναι αντίθετες προς την επιθετικότητα, την εχθρότητα και την ψυχική ακαμψία. Η σοφία των ανθρώπων της Πολυνησίας είχε ήδη διαπιστώσει πως τα αρνητικά και επιθετικά συναισθήματα όχι μόνον μπλοκάρουν την ομαλή ροή των σχέσεών μας, αλλά, επιπλέον δημιουργούν και προβλήματα στην υγεία μας. Αυτήν την αρχαία σοφία επιβεβαιώνουν τώρα ειδικές επιστημονικές μελέτες που αποδεικνύουν πως τα αρνητικά συναισθήματα προκαλούν αύξηση της πίεσης, ταχυκαρδίες, πονοκεφάλους ή πόνους σε διάφορα μέρη του σώματος, ενώ ρίχνουν γενικά τις ασπίδες του αμυντικού μας συστήματος. Μάλιστα αρκετοί καρδιολόγοι αναφέρουν πως οι ευέξαπτοι άνθρωποι και όσοι βρίσκονται συχνά σε κατάσταση εκνευρισμού έχουν την τάση να αναπτύσσουν υπέρταση. Αλλά και άλλες ενδιαφέρουσες μελέτες έχουν αποδείξει πως τα καρδιογραφήματα των ανθρώπων που βιώνουν δυσάρεστα και επιθετικά συναισθήματα είναι συχνά… χαοτικά. Επιπλέον αρκετές ψυχολογικές μελέτες αποδεικνύουν πως ο θυμός και ο εκνευρισμός έχουν στοιχεία εθισμού. Όσο θυμώνουμε, τόσο τείνουμε να θυμώνουμε περισσότερο. Οι Πολυνήσιοι γνωρίζουν τις εθιστικές παρενέργειες του θυμού αλλά και τις αρνητικές επιπτώσεις του και γι αυτό λένε συχνά ο ένας στον άλλον ολού-ολού. Η λέξη αυτή σημαίνει επίσης ψυχρό και συνεπώς η προτροπή είναι για ψυχραιμία, ευελιξία, αποδοχή και γαλήνη. Όλα μαζί αποτελούν τα τέσσερα κλειδιά της συγχώρεσης, λένε.

 

χα-αχά= Ταπεινοφροσύνη

Το προτελευταίο γράμμα του αλόχα παραπέμπει σε μια λέξη που μοιάζει με γέλιο: χα-αχά. Από μια άποψη έχει αυτή τη σημασία γιατί αποτελεί την προτροπή να μην παίρνουμε τόσο σοβαρά τον εαυτό μας! Περιγράφει τον ταπεινόφρονα, εκείνον που έχει επίγνωση ότι ο εαυτός του είναι πολύ σημαντικός αλλά εξίσου σημαντικοί είναι και οι άλλοι. Η έπαρση είναι για τους κατοίκους της Πολυνησίας προσβολή και ύβρις προς τους προγόνους αλλά και προς τους θεούς. Θεωρούν ότι ο αλαζονικός άνθρωπος επιχειρεί με τον τρόπο του να εξυψώσει τον εαυτό του βάζοντάς τον πάνω από τους άλλους και πιστεύοντας ότι έχει περισσότερα δικαιώματα στη φυσική ιερή ανάσα που δίνει ζωή στα πάντα. Η αλαζονεία δε φέρνει ευτυχία αλλά μοναξιά, τονίζουν. Και έχουν δίκιο φυσικά. Και αυτή η ‘’επιχρυσωμένη απομόνωση’’ δεν φέρνει ούτε ζεστασιά ούτε χαρά. ‘’Ταπεινότητα’’, λένε οι Πολυνήσιοι δεν είναι  ‘’ψευτοσεμνοτυφία’’ η μιζέρια. Είναι σεβασμός του εαυτού, αλλά και επίγνωση του μεγαλείου του σύμπαντος. Το σύμπαν χωρίς εμάς δεν είναι το ίδιο. Όμως εμείς δεν είμαστε το σύμπαν, θυμίζουν.

 

Ακαχάι= Προσφορά

Το τελευταίο γράμμα του αλόχα, συνδέεται με μια λέξη που αντιπροσωπεύει μια από τις σημαντικότερες αξίες των ανθρώπων που κατοικούν στα εξωτικά νησιά της Πολυνησίας. Και αυτή είναι η ανιδιοτελής προσφορά. Ακαχάι  λέγεται στη γλώσσα τους και αντιπροσωπεύει το πιστεύω τους, πως ‘’ότι δίνεις σου δίνεται’’. Εάν προσφέρουμε με στοργή και καλοσύνη προς τους άλλους, το σύμπαν θα μας ανταποδώσει τις ίδιες ακριβώς ποιότητες. Έχει σημασία λοιπόν το τι δίνουμε, αλλά και το πώς. Οι συμπαντικοί νόμοι της ανταπόδοσης, πάντα κινητοποιούνται. Το ενδιαφέρον είναι πως πρόσφατες έρευνες δυτικών επιστημόνων αποδεικνύουν πως η ανιδιοτελής  προσφορά και η στοργική καλοσύνη προς τους άλλους, ακόμα και αν μας είναι άγνωστοι, έχουν εξαιρετικά ευεργετικά αποτελέσματα όχι μόνο στον ψυχισμό αλλά και στο σώμα γιατί τονώνουν το ανοσοποιητικό σύστημα και ισοδυναμούν με σωματική άσκηση που αναζωογονεί τον οργανισμό. Τελικά οι ανθρωπολόγοι και οι κοινωνικοί ψυχολόγοι που μελέτησαν τους ιθαγενείς πληθυσμούς της Πολυνησίας παραδέχονται πως τα πέντε μυστικά της χαράς που αντιστοιχούν στα πέντε γράμματα του αλόχα, όταν γίνονται τρόπος ζωής, αφυπνίζουν την συνειδητότητα, βελτιώνουν τις σχέσεις, την ποιότητα του βίου και την υγεία. Όλα αυτά είναι βασικά συστατικά της ευτυχίας. Ή όπως το θέτει ο 88χρόνος Χαβανέζος Ναντίνε Στάρι: ‘’Εάν αναρωτιέστε αν είστε αρκετά ευτυχείς, τότε σίγουρα δεν είστε. Ή τουλάχιστον δεν είστε όσο θα έπρεπε. Αλλιώς θα το γνωρίζατε. Όσο για μένα, είχα αρκετές καλές και πλήρεις στιγμές στη ζωή μου. Και είχα και στιγμές που έπρεπε να προσπαθήσω ξανά για τη χαρά και την ευτυχία. Στιγμές. Η μία μετά την άλλη. Αυτή είναι η ζωή μου, η ζωή σας. Αποτελείται από στιγμές και όχι από χρόνια. Σκεφθείτε το: Οι καλύτερες αναμνήσεις σας δεν αφορούν παρά σε στιγμές. Δεν είναι συγκεκριμένες μέρες αλλά συγκεκριμένες στιγμές’’. Γι αυτό, ας μην αφήσουμε καμιά να μας ξεφύγει. Ας τις αδράξουμε όλες!